مهمترین تکالیف قانونی و مالیاتی شرکت‌ها پس از ثبت

• ۱۴ شهریور ۱۴۰۲
• نسیم اطلس ره نشان
• گلناز رضوانیان (کارشناس بازاریابی دیجیتال)

پس از ثبت شرکت، صاحبان و مدیران کسب و کار، مسئولیتها و تکالیف قانونی و مالیاتی متعددی دارند. بخشی از این تکالیف به صورت اختیاری و بخش دیگری به صورت اجباری است که در صورت انجام ندادن آن، مشمول جریمه خواهند شد. ما در این مقاله تلاش کردیم تا با معرفی تکالیف قانونی و مالیاتی به مدیران و کسانی که در برابر آن مسئول هستند، آنها را در حفظ بهتر کسب و کار خود راهنمایی کنیم.

ثبت شرکت

در مقاله آشنایی با مفهوم تجارت، مشاوره کسب و کار و معرفی انواع آن با مراحل تشکیل کسب و کار، انواع آن براساس مالکیت، اندازه و نوع فعالیت آشنا شدیم. دانستیم که یکی از مهمترین بخش های یک کسب و کار، مراحل قانونی ثبت و تاسیس آن است. این مراحل بسته به قوانین و مقررات آن کشور متفاوت است. همانطور که گفتیم انواع کسب و کارها براساس نوع مالکیت به دسته‌های مختلفی تقسیم میشوند و هرکدام از آنها قوانین ثبت و تاسیس مختص به خودشان را دارند. ثبت شرکت، در واقع ثبت قانونی تاسیس و ایجاد آن شرکت، نزد اداره ثبت شرکت‌هاست که زیرمجموعه سازمان ثبت است. ثبت شرکت، به کسب و کار ما اعتبار و رسمیت میبخشد و آن کسب و کار به عنوان شخصیت حقوقی در فعالیت‌های اقتصادی و تجاری معرفی میشود.

 مفهوم تکالیف قانونی 

 اشخاص حقیقی و حقوقی که همان کسب و کارها و شرکت‌ها هستند، در قبال خدماتی که از سوی دولت دریافت میکنند موظف به انجام یک سری تکالیف قانونی هستند. پرداخت مالیات، مهمترین وظیفه اشخاص در برابر خدمات دریافت کرده از سوی دولت است. دولت نیز در قبال دریافت مالیات، وظایفی مانند ارائه خدمات رفاهی، آموزشی، شهری و ... دارد. این نکته حائز اهمیت است که مودیان مالیاتی برای برخورداری از طرحهای تشویقی مالیاتی مانند معافیت مالیاتی و نرخ صفر مالیاتی، ملزم به انجام این تکالیف قانونی هستند. ما در این مقاله قصد داریم تا تکالیف مالیاتی شرکت‌ها را بیان کنیم و جرائم عدم ارائه آن را به اختصار توضیح دهیم.

تکالیف قانونی و مالیاتی اشخاص حقوقی(شرکت‌ها، موسسات و ...)
 

  1-پرداخت حق تمبر:
تمبر برای اعتبار بخشیدن برروی اسناد و اوراق بهادار استفاده میشود. مالیات حق تمبر از انواع مالیات‌های مستقیم است که از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد، اوراق و مدارک به‌منظور رسمیت بخشیدن یا لازم‌الاجرا نمودن آن‌ها، از مودی گرفته می‌شود. مدیران و مسئولین شرکت‌ها موظف هستند تا دو ماه پس از تاریخ ثبت شرکت، از ماخذ نیم در هزار سرمایه ثبتی، جهت کلیه شرکت های ایرانی مذکور در قانون تجارت (به استثنای شرکت های تعاونی) حق تمبر پرداخت نمایند.
طبق ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم، سهام و سهم‌الشرکه کلیه شرکت‌های ایرانی موضوع قانون تجارت به‌استثنای شرکت‌های تعاونی بر اساس ارزش اسمی سهام یا سهم‌الشرکه به‌قرار نیم در هزار مشمول حق تمبر خواهد بود. کسور صد (100) ریال هم صد (100) ریال محسوب می‌شود.
 تبصره - حق تمبر سهام و سهم‌الشرکه شرکت‌ها باید ظرف دو ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت و در مورد افزایش سرمایه و سهام اضافی از تاریخ ثبت افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت‌ها از طریق ابطال تمبر پرداخت شود. افزایش سرمایه در مورد شرکت‌هایی که قبلا سرمایه خود را کاهش داده‌اند تا میزانی که حق تمبر آن پرداخت شده است، مشمول حق تمبر مجدد نخواهد بود.
جریمه نپرداختن حق تمبر: 
طبق ماده 51 قانون مالیات‌های مستقیم، در صورت تخلف از مقررات این فصل، متخلف علاوه بر اصل حق تمبر، معادل دو برابر آن جریمه خواهد شد.

 2-پلمپ دفاتر قانونی: 
این کار یکی از مهمترین کارهایی است که شرکت‌ها باید در سال اول تاسیس حداکثر سی روز پس از ثبت شرکت انجام دهند. اصلی ترین کاربردهای پلمپ دفاتر در امور مالیاتی، کد اقتصادی و دریافت کارت بازرگانی است. 
بر طبق ماده 6 قانون تجارت، تجار به استثناء خرده کاسبان باید بلافاصله پس از ثبت شرکت، دفاتر قانونی را که شامل دفاتر روزنامه، کل، دارایی و کپیه می شوند، تهیه کرده و بدون این که چیزی در آن‌ها بنویسند، برای پلمپ آن‌ها از سوی اداره ثبت اقدام کنند.

جریمه عدم پلمپ دفاتر قانونی: 
بر طبق ماده ۱۹۳ قانون مالیات‌های مستقیم، در صورت عدم ارائه دفاتر مشمول جریمه‌ای معادل 20 درصد مالیات متعلق خواهد شد.

3-ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده:
 سازمان امور مالیاتی کشور تعریف خود را اینگونه بیان میکند:  مالیات بر ارزش افزوده، مالیات غیر مستقیمی است که بر تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین وضع می‌گردد . طبق ماده 3 قانون مالیات بر ارزش افزوده، به تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالا یا خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین، ارزش افزوده گفته می شود.
طبق قانون، مالیات بر ارزش افزوده باید به صورت فصلی (هر 3 ماه یکبار) پرداخت شود. کسب و کارهای مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده وظیفه دارند، تا نهایتا 15 روز پس از پایان هر فصل با مراجعه به سامانه مالیات بر ارزش افزوده به آدرس www.evat.ir نسبت به پرداخت مالیات ارزش افزوده اقدام کنند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم مالیات بر ارزش افزوده  به اینجا مراجعه فرمایید.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده:
مطابق با بند ۵ ماده ۲۲ قانون مالیات، عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد، معادل پنجاه درصد (۵۰%) مالیات متعلق میباشد.
همچنین طبق ماده 23 قانون مالیات، تأخیر در پرداخت مالیاتهای موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه ای به میزان دو درصد (۲%) در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تأخیر خواهد بود.

4-ارسال اظهارنامه عملکرد:
 ارسال اظهارنامه عملکرد از مهمترین تکالیف مالیاتی شرکت‌ها است. این اظهارنامه یک نوع اظهارنامه مالیاتی است و تمام اشخاص حقیقی و حقوقی میبایست پس از پایان هر دوره مالی، با احتساب تمامی سودها و زیانها، 25درصد از سود خالص مالی خود را به عنوان اظهارنامه عملکرد پرداخت نمایند. مهلت ارسال این اظهارنامه  حداکثر ۴ ماه پس از پایان سال مالی یا مالیاتی می باشد.
جریمه عدم ارسال اظهارنامه عملکرد:
براساس ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم، درصورتی که اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل، اظهارنامه مالیاتی عملکرد خود را در موعد مقرر ارائه ندهند، ۳۰% مالیاتی که به آن‌ها تعلق گرفته است، جریمه خواهند شد. این میزان، برای سایر مشمولان ۱۰ درصد خواهد بود. این جریمه غیر قابل بخشودگی می‌باشد.

5-ارائه گزارشات معاملات فصلی:
 ارائه صورت معاملات فصلی از اصلی‌ترین تکالیف قانونی و مالیاتی شرکت‌ها است. گزارش معاملات فصلی باید حداکثر تا یک و نیم ماه بعد از پایان هر فصل ارسال شود.  محتوای ماده 169 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم به این صورت است که : اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی موظف به ثبت نام درنظام مالیاتی می شوند، مکلفند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحسابها صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه کنند.

جریمه عدم ارائه گزارشات  معاملات فصلی:
درصورت عدم رعایت الزامات فوق الذکر، قانون گزار ضمانت اجرایی را در این مورد اندیشیده و حسب مورد جریمه ای معادل دو درصد (%2) مبلغ مورد معامله را در نظر گرفته است. عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور، مشمول جریمه های معادل یک درصد (%1) معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است، خواهد بود.

6-ارائه لیست مالیات حقوق و بیمه کارکنان:
یکی دیگر از مهمترین تکالیف قانونی شرکت‌ها، بیمه کردن کارگرها طبق قوانین کار و گرفتن کد کارگاهی از سازمان تامین اجتماعی است.
کارفرمایان موظفند در موقع پرداخت یا تخصیص ، مالیات متعلقه را کسر و ظرف مدت تعیین شده در ماده 86 این قانون (تا پایان ماه بعد )، با اعلام مشخصات دریافت کنندگان مطابق فرم نمونه اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند و درصورت تخلف، مسوول پرداخت مالیات و جرایم متعلق خواهند بود .

 7-ثبت نام در سامانه مودیان:
سامانه مودیان مالیاتی یک سامانه الکترونیکی جهت یکپارچه‌سازی و تسهیل فرآیندهای مالیاتی است. مودیان در این سامانه کارپوشه‌ای اختصاصی دارند که اطلاعات مالیاتی در آن، بین سازمان امورمالیاتی و مودیان مالیاتی تبادل میشود. تمام فعالین اقتصادی اعم از اشخاص حقوقی و حقیقی، شرکت‌ها، موسسات و .... موظف هستند تا در این سامانه ثبت نام کنند.
طبق بند 5، کلیه صاحبان مشاغل صنفی و غیر صنفی و اشخاص حقوقی موضوع فصل های ۴ و ۵ باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۲/۰۳/۱۳۶۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول ثبت نام در سامانه مودیان هستند.
 جریمه عدم ثبت نام سامانه مودیان مالیاتی:
ماده ۳۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده ، مؤديان در صورت ارتكاب تخلفات ذيل علاوه بر پرداخت ماليات و عوارض، مشمول جريمه‌ هايي به‌ شرح زير می باشند:
الف ‌ـ تا زمان استقرار سامانه مؤديان «موضوع قانون پايانه‌ هاي فروشگاهي و سامانه مؤديان» عدم تسليم اظهارنامه در هر دوره مالياتی براي كليه مؤديان و بعد از استقرار سامانه مذكور براي آن دسته از مؤديانی كه از عضويت در سامانه مؤديان امتناع كرده‌ اند: ده ميليون (10.000.000) ريال يا دو برابر ماليات و عوارض پرداخت‌ نشده تا موعد مقرر در ماده‌ (4) اين قانون، هر كدام بيشتر باشد. اين جريمه علاوه بر جريمه مذكور در بند «ب» ماده‌ (22) قانون پايانه‌ های فروشگاهی و سامانه مؤديان است كه مؤدي به دليل عدم ثبت‌ نام در سامانه مؤديان بايد بپردازد.
ب ‌ـ كتمان معامله، بيش‌ اظهاری ماليات و عوارض خريد يا كم‌ اظهاری ماليات و عوارض فروش، ثبت معامله خود به نام غير يا معامله غير به نام خود، استناد به اسناد صوری و هر عمل ديگری كه به كم‌ اظهاری ماليات يا استرداد غيرواقعی منجر شود: دو برابر ماليات و عوارض پرداخت‌ نشده تا موعد مقرر در ماده‌ (4) اين قانون و در صورت تكرار تخلف قبل از دو سال، سه برابر ماليات پرداخت‌ نشده.

ج ‌ـ دريافت ماليات و عوارض توسط اشخاص غيرمجاز: دو برابر ماليات و عوارض دريافتی. 

جمع بندی

ما در این مقاله مهمترین تکالیف قانونی و مالیاتی شرکت‌ها را بیان کردیم و درباره جرائم عدم ارائه آنها صحبت کردیم. مشاوران مالی نسیم اطلس ره نشان آماده همکاری با صاحبان کسب و کار در زمینه انجام هرچه بهتر تکالیف قانونی و مالیاتی بعد از ثبت شرکت‌ها می باشند. برای اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.