مهم‌ترین تکنیک‌های تحلیل کسب و کار چیست؟

• ۱۶ بهمن ۱۴۰۲
• نسیم اطلس ره نشان
• گلناز رضوانیان (کارشناس بازاریابی دیجیتال)

تحلیل کسب و کار یک فرآیند سیستماتیک است که برای بررسی و ارزیابی عوامل مختلف مرتبط با یک کسب و کار مانند عملکرد مالی، بازار هدف، رقبا، مشتریان و عوامل داخلی دیگر انجام می‌شود. این تحلیل به ما کمک می‌کند تا بهترین تصمیم‌ها را بگیریم و استراتژی‌های مناسبی برای توسعه و بهبود کسب و کارمان اتخاذ کنیم. 

تحلیل کسب و کار چیست؟

تجزیه و تحلیل کسب و کار فرآیند ایجاد تغییر در یک کسب و کار با تعریف نیازها و توصیه راه حل‌هایی است که ارزش را به صاحبان کسب و کار ارائه می دهد. تجزیه و تحلیل کسب و کار یک شرکت را قادر می سازد تا نیازها و منطق تغییر را بیان کند و راه حل هایی را طراحی و توصیف کند که می تواند ارزش را ارائه دهد. تجزیه و تحلیل کسب و کار یک استراتژی برای شروع و مدیریت تغییر در سازمان ها است.

تکنیک‌های تحلیل کسب و کار

1- تجزیه و تحلیل SWOT
 نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدات چهار عنصر تجزیه و تحلیل SWOT هستند. نقاط قوت و ضعف عوامل "داخلی" یک کسب و کار هستند، در حالی که تهدیدات و فرصت ها عوامل "خارجی" کسب و کار هستند. تحلیلگر کسب و کار هر عنصر را به یک ربع اختصاص می دهد و داده ها را به عنوان پاسخ برای هر ربع قرار می دهد. تجزیه و تحلیل SWOT یکی از تکنیک های تجزیه و تحلیل کسب و کار است که امروزه به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.

قوت‌ها (Strengths): ویژگی‌ها و دارایی‌هایی که واحد کسب و کار را از رقبا متمایز می‌کند.
   - ضعف‌ها (Weaknesses): محدودیت‌ها و نقاط ضعف داخلی کسب و کار که ممکن است رقبا را قوی‌تر کنند.
   - فرصت‌ها (Opportunities): عوامل خارجی که می‌توانند به نفع کسب و کار عمل کنند.
   - تهدیدها (Threats): عوامل خارجی که ممکن است برای کسب و کار خطر ایجاد کنند.

   
2- تجزیه و تحلیل PESTLE 
 PESTLE مخفف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی، حقوقی و زیست محیطی است. هر یک از این عناصر بر تصمیمات تجاری تاثیر می گذارد.
تحلیلگران کسب و کار از تکنیک تجزیه و تحلیل PESTLE برای شناسایی عناصر در محیط عملیاتی سازمان و همچنین تجزیه و تحلیل چگونگی تاثیر این جنبه های PESTLE بر عملکرد آینده سازمان استفاده می کنند.
PESTLE می تواند در کنار SWOT برای شناسایی فرصت ها و تهدیدات خارجی برای یک کسب و کار استفاده شود.
   - سیاسی(Political): تأثیر قوانین، تغییرات سیاسی و مسائل مربوط به حکومت.
   - اقتصادی (Economic): اقتصاد، نرخ بهره، تورم و سایر عوامل مرتبط با مالیات و مسائل اقتصادی.
   - اجتماعی (Social): تغییرات فرهنگی، جمعیتی و اجتماعی که می‌تواند بر واحد کسب و کار تأثیر بگذارد.
   - تکنولوژی (Technological): پیشرفت‌ها و نوآوری‌ها در تکنولوژی که ممکن است بر کسب و کار تأثیر بگذارد.
   - قانونی (Legal): قوانین، مقررات و استانداردهایی که باید رعایت شوند.
   - محیطی (Environmental): تأثیرات محیط زیستی بر واحد کسب و کار.

3- تحلیل 5 نیروی رقابتی پورتر:
   - تهدید از جانب رقبا (Threat of New Entrants): این تحلیل نشان می‌دهد که چقدر واحد کسب و کار مورد تهدید هجوم رقبا قرار دارد.
   - تهدید از جانب محصولات جایگزین (Threat of Substitute Products): بررسی می‌کند که محصولات جایگزین چه اثری بر واحد کسب و کار دارند.
   - قدرت مذاکره با تأمین‌کنندگان (Bargaining Power of Suppliers): نشان می‌دهد که چقدر تأمین‌کنندگان توانمند هستند و می‌توانند شرایط را تحت کنترل بگیرند.
   - قدرت مذاکره با مشتریان(Bargaining Power of Buyers): نشان می‌دهد که چقدر مشتریان توانمند هستند و می‌توانند شرایط را تحت کنترل بگیرند.
   - رقابت شدید درون‌صنعتی (Rivalry Among Existing Competitors): این تحلیل نشان می‌دهد که چقدر رقابت درون صنعتی احساس می‌شود.

4- تحلیل ماتریس بوستون(BCG): 
   - این ماتریس به کسب و کار کمک می‌کند تا بهترین استراتژی برای محصولات خود را تعیین کند.
   - محور عمودی ماتریس بر پایه نرخ رشد بازار و محور افقی بر پایه سهم بازار تعریف می‌شوند و باعث تقسیم محصولات به چهار دسته (ستاره، گاو ، علامت سوال، سگ) می‌شوند.

5- اکثر تجزیه و تحلیل MOST 
 Most مخفف "Mission, Objectives, Strategies, Tactics" است که یک سیستم مهندسی متمرکز بر هدف برای مدیریت و بهبود فرآیندهاست.
Mission یا ماموریت یک سازمان مربوط به هدف و اهداف آینده آن است. تجزیه و تحلیل و ارزیابی اجزای باقی مانده آسان تر است اگر ماموریت خاص باشد.
Objective یا اهداف، اهداف فردی هستند که به یک کسب و کار برای رسیدن به ماموریت خود کمک می کنند. اهداف باید هوشمندانه باشند، یعنی خاص، قابل اندازه گیری، قابل دستیابی، واقع بینانه و به موقع.
Strategy یا استراتژی یک شرکت، گام هایی است که برای رسیدن به اهداف خود و انجام ماموریت خود لازم دارد. 
Tactics تاکتیک ها روش هایی هستند که یک شرکت برای اجرای استراتژی خود استفاده می کند.

6- طوفان فکری    (Brainstorming)
این یک فعالیت گروهی و یکی از تکنیک های اغلب مورد استفاده در تجزیه و تحلیل کسب و کار است. این یک استراتژی خلاقانه است که در آن گروهی از مردم برای تولید ایده ها، تجزیه و تحلیل علل ریشه‌ای و ارائه راه حل برای مسائل گرد هم می آیند. طوفان فکری در کنار سایر تکنیک های تجزیه و تحلیل کسب و کار مانند تجزیه و تحلیل SWOT و MOST ANALYSIS استفاده می شود.

7- مدل سازی فرایند کسب و کار (BPM)
هدف از مدل سازی فرایند کسب و کار بهبود فرآیندها است. این فرآیند به عنوان یک رویکرد تجزیه و تحلیل کسب و کار در مرحله تجزیه و تحلیل یک پروژه برای شناسایی شکاف بین فرایندهای کسب و کار موجود و فرایندهای کسب و کار اینده استفاده می شود.
تحلیلگران کسب و کار وظایف زیر را در یک پروژه BPM انجام می دهند: برنامه ریزی استراتژیک، تجزیه و تحلیل مدل کسب و کار، تعریف فرایندها و تجزیه و تحلیل فنی.
فرآیندها، تصمیمات و اطلاعات معمولا به عنوان یک گردش کار متوالی در یک نمودار BPM به تصویر کشیده می شوند.
8- استفاده از مدلسازی موردی (Use Case Modelling)
مدلسازی موردی از اینفوگرافیک ها استفاده می کند تا نشان دهد که چگونه یک کسب و کار باید در یک سیستم پیشنهادی از طریق تعاملات کاربر عمل کند. این بیشتر در پروژه های توسعه نرم افزار و در مرحله طراحی برای تبدیل نیازهای تجاری به مشخصات عملی در یک پروژه توسعه موجود استفاده می شود.
9- تجزیه و تحلیل CATWOE
 CATWOE مخفف مشتریان، بازیگران، فرآیند تحول، جهان بینی، مالک و محدودیت های محیطی است. این بازیکنان کلیدی و ذینفعان را برجسته می کند و دیدگاه های ذینفعان مختلف را در یک پلت فرم واحد گرد هم می اورد. این تکنیک توسط تحلیلگران کسب و کار برای ارزیابی اینکه چگونه هر گونه تغییر پیشنهادی بر طرف های مختلف تاثیر می گذارد، استفاده می شود.
10- شش کلاه تفکر( Six Thinking Hats)
این روش تجزیه و تحلیل کسب و کار، تفکر یک گروه را با تشویق آنها به ارزیابی انواع ایده ها و دیدگاه ها هدایت می کند. شش رنگ "کلاه" نشان دهنده شخصیت های مختلف است.